Καταρράκτης ονομάζεται η θόλωση του κρυσταλλοειδούς φακού του ματιού, ο οποίος βρίσκεται πίσω από την ίριδα. Ο καταρράκτης δεν προλαμβάνεται ούτε αντιμετωπίζεται με κάποιου είδους φαρμακευτική αγωγή. Υπάρχει μόνο μίας μορφής θεραπεία που είναι πάντα χειρουργική και αφορά την αφαίρεση του θολωμένου φακού και την αντικατάστασή του με τεχνητό ενδοφακό.
Παράγοντες εμφάνισης
Η ηλικία του ατόμου παίζει τον σημαντικότερο ρόλο στην εμφάνιση καταρράκτη. Άλλες περιπτώσεις που μπορεί να επισπεύσουν την εμφάνισή του είναι:
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Μακροχρόνια χρήση στεροειδών
- Τραυματισμός ή σοβαρή φλεγμονή
- Μακροχρόνια έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου
- Κάπνισμα
Καταρράκτης είναι πιθανόν να εμφανιστεί και κατά την γέννηση (ο λεγόμενος συγγενής καταρράκτης), συνήθως στο πλαίσιο συνδρόμων.
Συμπτώματα
Το βασικό σύμπτωμα του καταρράκτη είναι η θόλωση της όρασης που μπορεί αρχικά να εμφανιστεί σε ένα μόνο μάτι και που δεν διορθώνεται με χρήση γυαλιών. Καθώς ο κρυσταλλοειδής φακός παύει να είναι διαφανής, μειώνονται σταδιακά η φωτεινότητα, η αντίθεση και η ζωτικότητα των χρωμάτων
Σε ορισμένους τύπους καταρράκτη, εμφανίζονται φωτοστέφανα ή αστεροειδείς σχηματισμοί γύρω από τις φωτεινές πηγές, με αποτέλεσμα ιδιαίτερα προβληματική όραση κατά τις νυχτερινές ώρες.
Ο καταρράκτης μπορεί να προκαλέσει σκλήρυνση του πυρήνα του φακού, με επακόλουθο αύξηση της μυωπίας στους μύωπες και ελάττωση της υπερμετρωπίας στους υπερμέτρωπες. Σε κάποιους ασθενείς, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινή βελτίωση της όρασης (φαινόμενο της δεύτερης όρασης). Σταδιακά όμως η θόλωση θα προχωρήσει και η όραση θα επιδεινωθεί.
Τέλος, κάποιοι ασθενείς βλέπουν διπλά, μια διπλωπία που παραμένει ακόμη και αν κλείσουν το ένα μάτι. Αυτό οφείλεται σε δεύτερο είδωλο – φάντασμα των αντικειμένων που παράγεται από τον φακό με καταρράκτη.
Η επέμβαση καταρράκτη
Η διάγνωση καταρράκτη δεν προϋποθέτει απαραίτητα και άμεση χειρουργική επέμβαση. Ο ασθενής είναι εκείνος που θα αποφασίσει εάν θα χειρουργηθεί ανάλογα με το πόσο επηρεάζεται η ποιότητα ζωής του και οι δραστηριότητές του από τον καταρράκτη.
Άτομα με απαιτητικές για την όραση δραστηριότητες (οδήγηση, διάβασμα, χρήση υπολογιστών), αισθάνονται πιο έντονα τα συμπτώματα μείωσης της όρασης από τον καταρράκτη.
Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, ο θολωμένος φακός αφαιρείται πλήρως εκτός από το περιφάκιο (δηλαδή τον σάκο που τον περιείχε) και ακολουθεί η τοποθέτηση ενδοφακού.
Η εγχείρηση γίνεται με τοπική αναισθησία με σταγόνες (δεν χρειάζεται ένεση) και διαρκεί μόνο λίγα λεπτά. Ο ασθενής δεν αισθάνεται κανέναν πόνο και η όραση αποκαθίσταται μέσα σε δύο με τρεις ημέρες. Η τοποθέτηση του ενδοφακού είναι πιθανόν να προκαλέσει μια ήπια αίσθηση ξένου σώματος που μπορεί να διαρκέσει μερικές εβδομάδες.
Τεχνητοί Ενδοφακοί
Η εξέλιξη της τεχνολογίας οδήγησε στη δημιουργία πολλών τύπων ενδοφακών. Ας δούμε τις πιο σημαντικές κατηγορίες:
- Μονοεστιακοί. Οι παραδοσιακοί ενδοφακοί που χρησιμοποιούνται στις εγχειρήσεις του καταρράκτη εδώ και δεκαετίες
- Τορικοί. Χρήσιμοι σε ασθενείς με μυωπία, υπερμετρωπία και αστιγματισμό μεγαλύτερο από 1,5 βαθμό
- Ασφαιρικοί. Έχουν σώμα πιο πεπλατυσμένο στην περιφέρεια με αποτέλεσμα καλύτερη ευαισθησία στην αντίθεση και καλύτερη όραση ιδιαίτερα τη νύχτα. Είναι μία από τις πιο σύγχρονες επιλογές
- Διπλοεστιακοί. Εξυπηρετούν τόσο τη μακρινή όσο και την κοντινή όραση
- Πολυεστιακοί. Δημιουργήθηκαν με σκοπό να ικανοποιήσουν τις ανάγκες εστίασης σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο εύρος αποστάσεων
- Προσαρμοστικοί. Προσομοιάζουν τη λειτουργία του φυσικού φακού του ματιού. Έχουν την δυνατότητα να μετακινούνται προς τα εμπρός κατά τη σύσπαση του μυός που είναι υπεύθυνος για την εστίαση του ματιού
- Ενδοφακοί Tassignon. Δημιουργήθηκαν για τους καταρράκτες από φλεγμονή σε άτομα παιδικής ηλικίας
Για την επιλογή του κατάλληλου φακού, απαιτείται πλήρης οφθαλμολογικός έλεγχος και συνεργασία με ένα έμπειρο και ικανό ιατρό.
Τι είναι ο δευτερογενής καταρράκτης
Κατά τη διάρκεια της επέμβασης καταρράκτη, όπως είδαμε, το περιφάκιο, δηλαδή ο σάκος που περιείχε τον θολωμένο φακό δεν αφαιρείται ολοκληρωτικά. Αυτό σημαίνει ότι το οπίσθιο τμήμα του περιφακίου μπορεί να θολώσει από πολλαπλασιασμό των κυττάρων του φακού που παρέμειναν στον σάκο μετά την επέμβαση. Αυτό αποκαλείται δευτερογενής καταρράκτης και αντιμετωπίζετε με ειδικό laser (YAG ΚΑΨΟΥΛΟΤΟΜΗ).
Στo Οφθαλμολογικό Κέντρο Αποκατάστασης Χαμηλής Όρασης Low Vision Clinic διαθέτουμε όλα τα μηχανήματα τελευταίας γενιάς για την αντιμετώπιση του καταρράκτη, ενώ θα σας συστήσουμε τους ενδοφακούς που χρειάζεστε για τη δική σας προσωπική περίπτωση.