Εκφύλιση Ωχράς Κηλίδας

 

Ωχρά κηλίδα ονομάζεται η κεντρική περιοχή του αμφιβληστροειδούς, κιτρινωπής εμφάνισης, που προσλαμβάνει τα οπτικά ερεθίσματα. Η ωχρά κηλίδα έχει στο κέντρο της το κεντρικό βοθρίο, την περισσότερο ευαίσθητη στις λεπτομέρειες και τα χρώματα περιοχή του αμφιβληστροειδούς.

Τύποι εκφύλισης της ωχράς κηλίδας

Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας κάνει συνήθως την εμφάνισή της στις πιο προχωρημένες ηλικίες και εκδηλώνεται με δύο μορφές.

 Ηλικιακή εκφύλιση ξηρού τύπου

Μπορεί να ακολουθήσει πορεία εξέλιξης πολλών ετών, με λίγα ή και καθόλου συμπτώματα. Τα αρχικά στάδια χαρακτηρίζονται από εμφάνιση κιτρινωπών εναποθέσεων πρωτεϊνών και λιπιδίων. Ο ασθενής σε αυτή τη φάση είναι συνήθως ασυμπτωματικός.

Ηλικιακή εκφύλιση υγρού τύπου

Δημιουργείται ως μετάπτωση από την ηλικιακή εκφύλιση ξηρού τύπου, και αφορά 10 – 15% των ασθενών. Στην περίπτωση αυτή, ο οργανισμός δημιουργεί νεοαγγεία. Αυτά τα αγγεία σχηματίζουν μεμβράνες που καλύπτουν τον αμφιβληστροειδή, εμποδίζοντας την όραση. Επιπρόσθετα, είναι εύθραυστα και μπορούν να προκαλέσουν οιδήματα και αιμορραγίες.

Συμπτώματα

Στα αρχικά στάδια, οι ασθενείς δεν έχουν αντιληφθεί ότι η όρασή τους έχει επηρεαστεί. Κατόπιν όμως, ακολουθούν τα εξής συμπτώματα:

  • Θόλωση ή παραμόρφωση των αντικειμένων στα οποία κάποιος στρέφει ευθέως το βλέμμα του
  • Κατά το διάβασμα, κάποια γράμματα ή λέξεις απουσιάζουν
  • Καθημερινές συνήθειες ρουτίνας όπως η οδήγηση και η παρακολούθηση τηλεόρασης γίνονται δύσκολες
  • Καθώς η περιφερειακή όραση δεν επηρεάζεται, ο ασθενής μπορεί να βλέπει καθαρά το περίγραμμα του ρολογιού αλλά να αδυνατεί να διακρίνει τους δείκτες και να διαβάσει την ώρα

 Διάγνωση

Στα πρώτα στάδια ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς τα συμπτώματα είναι αμελητέα. Για αυτό, ο πιο σίγουρος τρόπος για την έγκαιρη διάγνωση είναι ο πλήρης οφθαλμολογικός έλεγχος, ιδιαίτερα μετά την ηλικία των 40, με εξετάσεις που περιλαμβάνουν:

  • Βυθοσκόπηση. Εξέταση του βυθού του ματιού με τη βοήθεια ειδικών φακών
  • Οπτική τομογραφία συνοχής (OCT). Απεικονιστικό σύστημα που επιτρέπει την ανάλυση του αμφιβληστροειδή, παρουσιάζοντάς τον σε εγκάρσιες τομές
  • Confocal Scanning Laser Ophthalmoscopy (cSLO). Υπερσύγχρονη μέθοδος φωτογράφισης του βυθού του ματιού με ειδική ακτίνα λέιζερ
  • Φλουοροαγγειογραφία & αγγειογραφία με ινδοκυανίνη. Τεχνικές φωτογράφισης του βυθού του ματιού στις οποίες προηγείται χορήγηση ειδικής χρωστικής ουσίας (φλουοροσεΐνη ή ινδοκυανίνη)
  • Αυτοφθορισμός. Ο βυθός του ματιού φθορίζει λόγω φυσικής χρωστικής ουσίας. Η ανίχνευση του φυσικού αυτού φθορισμού μας δίνει σημαντικές πληροφορίες για την κατάσταση του αμφιβληστροειδή
  • Ηλεκτροφυσιολογία. Το ηλεκτροαμφιβληστροειδογράφημα (ERG) μετρά την ηλεκτρική δραστηριότητα του αμφιβληστροειδή όταν δέχεται φωτεινά ερεθίσματα
  • Μικροπεριμετρία. Σύντομη εξέταση διάρκειας 3 περίπου λεπτών, κατά την οποία ο ασθενής καλείται να επιβεβαιώσει με το πάτημα ενός κουμπιού εάν είδε κάποιο φωτεινό σήμα

 Αντιμετώπιση

Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση της ηλικιακής εκφύλισης ωχράς κηλίδας είναι η υιοθέτηση ενός καλύτερου τρόπου ζωής. Αυτός πρέπει να περιλαμβάνει:

  • Διακοπή του καπνίσματος
  • Ισορροπημένη διατροφή (κυρίως ψάρια, λαχανικά και φρούτα)
  • Άσκηση
  • Συνδυασμός βιταμινών, ιχνοστοιχείων και συμπληρωμάτων διατροφής, πάντα με τη σύσταση του οφθαλμιάτρου

Η ειδική εκπαίδευση του ασθενούς με πρόγραμμα αποκατάστασης για την μεγιστοποίηση της όρασης που έχει διατηρήσει (χρήση άλλης, υγιούς περιοχής στην ωχρά για διάβασμα, οδήγηση κλπ) καθώς και μεγεθυντικοί φακοί ή ειδικά γυαλιά χαμηλής όρασης υψηλής θετικής δύναμης, με ή χωρίς ενσωμάτωση πρισματικής διόρθωσης, είναι ουσιώδης.

Θεραπείες

  • Αντι-VEGF. Είναι η συνηθέστερη μορφή θεραπείας στην υγρού τύπου εκφύλιση, όπου με χορήγηση φαρμάκων σταματά η ανάπτυξη παθολογικών νεοαγγείων αλλά και η αιμορραγία
  • Laser φωτοπηξία. Στόχευση και καταστροφή των νεοαγγειακών μεμβρανών με laser
  • Φωτοδυναμική. Συνδυασμός χορήγησης φαρμάκου και εφαρμογής ειδικού laser που καταστρέφει τα παθογόνα νεοαγγεία, εμποδίζοντας παράλληλα τη διαρροή υγρού και αίματος
  • Συνδυασμός θεραπειών. Κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια. Θεραπείες του τύπου Αντι-VEGF μαζί με στεροειδή και φωτοδυναμική συνδυάζονται για το καλύτερο αποτέλεσμα

Χειρουργική αντιμετώπιση/Μελλοντική αντιμετώπιση

Σε ορισμένους ασθενείς με ηλικιακή εκφύλιση υγρού τύπου μπορεί ναι γίνει επέμβαση. Οι επεμβάσεις είναι οι εξής:

  • Μετατόπιση της Ωχράς. Ο αμφιβληστροειδής με τους φωτοϋποδοχείς του αποκολλάται και τοποθετείται σε άλλη υγιή περιοχή
  • Μεταμόσχευση μελάγχρου επιθηλίου. Ικανοποιητικά αποτελέσματα αν χρησιμοποιηθούν υγιή κύτταρα μελάγχρου επιθηλίου του ίδιου του ασθενούς
  • Μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων στον υπαμφιβληστροειδικό χώρο ή γονιδιακή θεραπεία: Με ιδιαίτερα ελπιδοφόρα αποτελέσματα και χωρίς παρενέργειες
  • Εμφύτευση ενδο- ή υποαμφιβληστροειδικών microchip
  • Ηλεκτροδιέγερση

Στo Οφθαλμολογικό Κέντρο Αποκατάστασης Χαμηλής Όρασης Low Vision Clinic έχουμε αντιμετωπίσει χιλιάδες περιστατικά εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Έχουμε τη γνώση, την πείρα και την ικανότητα να συστήσουμε τη σωστή θεραπεία και να προβούμε στην αντιμετώπισή της με ειδικά προγράμματα αποκατάστασης χαμηλής όρασης.